De vijf smaken uit de Chinese voedingsleer

In deze blog introduceer ik de vijf smaken uit de Chinese voedingsleer. Hierna vervolg ik het komende jaar met vijf blogs en belicht ik iedere smaak apart. Daarbij volg ik de seizoenen.

De vijf smaken – ingebed in de 5 elementen leer

De vijf smaken uit de Chinese voedingsleer zijn ingebed in de 5-elementen-leer uit de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). De 5 elementen zijn Water – Hout – Vuur – Aarde – Metaal. Elk element hoort bij een seizoen, waarin bepaalde organen en hun energiebanen meer actief zijn. In elk seizoen wordt de nadruk iets anders gelegd qua voeding. Ieder seizoen heeft zijn smaak, die bij een element en hun bijhorende organen past.

Natuurlijk koken we in alle seizoenen met alle smaken, alleen de nadruk in de verschillende seizoenen ligt anders en daarnaast speelt welke persoonlijkheid je hebt volgens de Chinese geneeskunde en tot welke smaak je je meer aangetrokken voelt (ben je meer een Vuur, Aarde of Hout Type?) een rol.

Over het algemeen kunnen we stellen: de basis van het koken is de neutrale en zoete smaak van het Aarde element. En we vullen deze aan met de andere vier smaken.

De smaak van de winter: zoutig

De winter – element Water, energiebanen Nieren en Blaas, kleur: zwart, blauw.

Bij de winter hoort de zoutige smaak. De goede zouten dan, de goede mineralen die essentieel zijn voor je. Overmatig zoutgebruik is natuurlijk niet goed.

De zoutige smaak zit in vis, schelpdieren, zeewier. Verder vallen alle soorten bonen onder het element Water, hoe zwarter hoe beter (bijvoorbeeld zwarte linzen). Zoute stroop of rietsuikermelasse (te koop in de Natuurvoedingszaak) zit vol goede mineralen en helpt bij vermoeidheid. Ook soja producten tempeh en tofu vallen hieronder. Sojamelk is te rauw en wordt afgeraden. Wees matig met tofu. Gefermenteerde soja producten als tempeh en miso zijn beter. Ook noten zijn hier goed, met name walnoten en pecannoten. Voor vleeseters onder ons: varkensvlees valt onder dit element. Vanuit de Chinese voedingsleer wordt af en toe vlees eten als heel voedend gezien. Ik raad aan: zo’n 2 dagen vlees, 2 dagen vis en 3 dagen vegetarisch in de week.

De smaak van de lente: zuur

De lente – element Hout, energiebanen Lever en Galblaas, kleur: groen.

Bij de lente hoort de zure smaak, die samentrekt. Sommige mensen die vallen onder de persoonlijkheid Hout (Houtige types zeg maar) die houden ook van zuur: citroen, limoen etc. Maar pas op, teveel is niet goed. De beste azijn is appelciderazijn (Natuurvoedingszaak). Deze azijn in milder dan andere azijnen en beter voor je maag. Als je eenmaal hiermee kookt wil je niet anders. Verder is heel goed voor de Lever energie en het element Hout: groene bladgroenten (goed lezen: van groene bladeren dus). Zoals spinazie, andijvie, peterselie, basilicum, het groen van de prei (lekker in roerbakschotels), boerenkool. Het beste is om deze groene bladgroenten te verwarmen, dat verteert beter. Ook andere groene groenten zoals broccoli vallen onder element Hout. Vlees: kip, kalkoen, gevogelte.

De smaak van de zomer: bitter

De zomer – element Vuur, energiebanen Hart en Dunne Darm, kleur: rood.

Bij de zomer hoort de bittere smaak. In onze samenleving worden de smaak bitter steeds meer weggemoffeld, groenten worden veredeld en minder bitter gemaakt. We kennen ze natuurlijk wel: spruitjes, witlof. Je hebt een heel bittere Chinese groente: ‘bitter melon’, dit kan helpen om het hart te kalmeren (bij stress). Verder zijn koffie en wijn bitter. Natuurlijk is ook hier te veel niet goed. Houd het bij 1 a 2 kopjes koffie. (Een koffieverslaving komt trouwens veel voor met mensen met een zwakke Milt energie – zie Aarde element). Drink matig en niet dagelijks alcohol, zodat je lever zich kan reinigen. Bij de zomer en element Vuur hoort de kleur rood. In de zomer kunnen we ons ook tegoed doen aan de vele rode vruchten die er dan te koop zijn. Ook groenten als bietjes en rode kool vallen onder het element Vuur. En het vlees bij het element Vuur: lam

De smaak van de nazomer: zoet en de neutrale smaak

De nazomer – element Aarde – energiebanen Milt en Maag (lees: vertering), kleur: geel.

De nazomer is het seizoen dat er geoogst kan worden en dan er zijn vele goede verse producten te koop. De energiebanen Milt en Maag zijn actief en voeden en een goede vertering staan centraal. Jezelf op een gezonde manier voeden en verteren zijn in de Chinese voedingsleer niet los te denken van elkaar, want: ‘Hoe valt dat wat je gegeten hebt? Is het goed voor je systeem? Voor je lichaam en geest? Het element Aarde met de smaken zoet en de neutrale smaak en de producten die daarbij horen worden gedurende alle seizoenen als het belangrijkst gezien om jezelf mee te voeden, aangevuld met de andere vier smaken. Onder de neutrale smaak en ook onder de kleur geel, vallen alle soorten granen. En er zijn vele soorten volle granen, ga maar eens rondsnuffelen op de granenafdeling van de Natuurvoedingszaak. Daarnaast heb je de koolhydraten die we kennen: tarwe, spelt, aardappel, rijst.

De smaak zoet is een belangrijke smaak van het Aarde element. Niet het zoet van geraffineerde suiker, maar van wortel, pompoen, pastinaak etc. Je kunt heel goed koken met groenten door de natuurlijke suikers er uit te laten komen door ze te stoven.

Op dit moment is het erg populair om veel koolhydraten te laten staan. Ik snap dat je geraffineerde suikers wilt laten staan die werkelijk aan alle fabrieksmatige producten zijn toegevoegd. Ook snap ik dat een koolhydraat beperkend dieet helpt om je aandacht van je suikerverslaving af te houden. Toch zijn koolhydraten de beste brandstof voor je hersenen en je spieren. Wees niet te streng voor jezelf wat de goede koolhydraten betreft. Je hebt ze nodig. Het vlees van het Aarde element: rundvlees.

De smaak van de herfst: de scherpe smaak

De herfst – element Metaal – energiebanen Long en Dikke Darm – kleur wit, zilvergrijs.

Met scherp wordt in de Chinese voedingsleer niet zozeer sambal bedoeld, maar producten als: radijs, rettich, mierikswortel. En ook: gember, lente-ui, knoflook, zwarte peper. Scherp helpt verkoudheid weg te houden in het koude seizoen. Verder zijn er in de herfst allerlei knolgewassen te koop. Ook zijn stoofpotjes en lang gesudderd vlees goed om in dit seizoen te maken. En natuurlijk zijn er allerlei soorten paddenstoelen op de markt. Het vlees bij dit seizoen en het element Metaal is: paard.

Over Chinese voedingsleer en de 5-elementen-leer uit de Chinese Traditionele Geneeskunde valt heel veel meer te zeggen. Het is een studie op zich. Ik hoop dat deze korte introductie je inspiratie geeft om op een gezonde en gevarieerde manier te eten en te leven!

Geïnteresseerd geraakt in Chinese voedingsleer?

Mirjam van Huis is acupuncturist en Chinese voedingsleer deskundige.

Zij houdt praktijk in Amsterdam Centrum (Rokin)

Lees verder: https://www.smoothrelief-acupunctuur-amsterdam.nl/voedingsadvies-amsterdam/

– Smooth Relief – Acupunctuur, Voedingsadvies, Massagetherapie –